نخستین صندوق قرض‌الحسنه ایران در یک نگاه

سنت حسنه قرض الحسنه یکی از دستورات الهی در قرآن کریم است که آن را در ردیف اطاعت از خداوند و ایمان به رسولان الهی قرار داده است. تأکیدات فراوان پیامبر اکرم و اهل بیت ایشان صلوات الله علیهم اجمعین موجب شده تا همواره عالمان اسلامی در ترویج آن بکوشند.
صندوق قرض الحسنه حوزه علمیه مشهد، ابتدا به صورت یک فعالیت شخصی در مدرسه علمیه میرزاجعفر و سپس به صورت رسمی و ثبت شده در تاریخ ۸ شهریور سال ۱۳۴۲ ﻫ. ش. مصادف با میلاد مسعود امام جواد علیه‌السلام (دهم رجب ۱۳۸۳ ﻫ. ق.) به ابتکار و همّت حجت الاسلام والمسلمین حاج شیخ علی اکبر الهی خراسانی (بیداد) و همراهی علمای برجسته مشهد به ویژه حضرات آیات: شیخ مجتبی قزوینی،‌ میرزا علی فلسفی،‌ میرزا حسنعلی مروارید و میرزا مهدی نوقانی رضوان الله علیهم اجمعین، تأسیس گردید.
پیشگامی فعالیت این صندوق نسبت به سایر صندوق‌های کشور و اصرار بر منع دریافت کارمزد، یا هر شرط مالی مانند سپرده‌گذاری، و عدم نیاز به ضامن غیرحوزوی برای دریافت وام، و اختصاص به حمایت از حوزویان در فضای اختناق ستمشاهی و توسعه آن در سال‌های بعد، همگی برگ‌های زرینی از این صندوق و تاریخ اقدامات متعهدانه حوزه علمیه مشهد و علما و فضلای آن در سال‌های گذشته است.

آیت‌الله سیدمحمد موسوی شاهرودی

آیت‌الله عبدالجواد غرویان ره

آیت‌الله سید محمد موسوی‌نژاد ره

آیت‌الله سید جعفر سیدان

آیت‌الله سید ابراهیم حجازی ره

آیت‌الله علی اکبر علیزاده ره

۱۳۴۱

آغاز به کار غیر رسمی

فعالیت قرض‏‎الحسنهبه صورت خودجوش در حجره حجت الاسلام والمسلمین حاج شیخ علی اکبر الهی خراسانی (که در آن زمان به شیخ علی اکبر بیداد معروف بودند) در مدرسه میرزاجعفر (دانشگاه رضوی کنونی) شروع شد.

۱۳۴۱

۸ شهریور ۱۳۴۲

تاسیس صندوق

صندوق قرض الحسنه حوزه علمیه مشهد، در تاریخ ۸ شهریور سال ۱۳۴۲ ﻫ. ش. مصادف با میلاد مسعود امام جواد علیه‌السلام به تاریخ دهم رجب ۱۳۸۳ ﻫ. ق. به ابتکار و همّت حجت الاسلام والمسلمین حاج شیخ علی اکبر الهی خراسانی (در آن زمان به شیخ علی اکبر بیداد معروف بودند.) و همراهی علمای برجستة مشهد تأسیس گردید.

۸ شهریور ۱۳۴۲

۳۰ فروردین ۱۳۴۳

ثبت حقوقی صندوق

این صندوق با نام «صندوق تعاونی قرض الحسنة مشهد» در تاریخ ثبت رسمی شرکت‌ها شد و تأسیس آن مطابق قوانین، در روزنامه خراسان به تاریخ ۱۳۴۳/۱/۳۰ ﻫ. ش. اعلام گردید

۳۰ فروردین ۱۳۴۳

۱۳۵۰ شمسی

تاسیس فروشگاه

در سال ۱۳۵۰ . ش. صندوق به پاساژ رضازاده در بازار فرش منتقل شد و جهت تأمین رفاه و تهیه نیازمندیهای طلاب و فضلای حوزه فروشگاه تعاونی طلاب راهاندازی شد. این فروشگاه طی سالیان، رشد و توسعه یافت و به تدریج علاوه بر تأمین رفاه و نیازمندیهای حوزویان، هزینههای جاری صندوق قرض الحسنه را تأمین کرده است.

۱۳۵۰ شمسی

۲۱ مرداد ۱۳۵۷

ثبت اساسنامه

اساسنامة آن در تاریخ ۱۳۵۷/۵/۲۱ به شمارة ۱۱۳ به ثبت رسید و به تاریخ ۲۰ شهریور ۱۳۵۷ در روزنامة خراسان اعلام گردید.

۲۱ مرداد ۱۳۵۷

۱۳۵۸

انتقال به ساختمان کنونی

مکان کنونی صندوق به همتی خیرین خریداری و ساختمان صندوق و فروشگاه ساخته شد. سال ۱۳۵۸ با انتقال به مکان کنونی خدمات فروشگاه به عموم مردم ارائه شد. فروشگاه طلاب در تامین و ارائه اقلام ضروری برای عموم مردم در سالهای ابتدایی انقلاب نقش موثری داشته است.

۱۳۵۸

۲۳ اردیبهشت ۱۳۷۷

ثبت در سازمان اقتصاد اسلامی

در تاریخ ۲۳ اردیبهشت ۱۳۷۷ و به دلیل الزامات قانونی و مقررات بانک مرکزی، صندوق با نام «صندوق قرض‌الحسنه حوزه علمیه مشهد» به عضویت سازمان اقتصاد اسلامی درآمده است و عملکرد آن تحت نظارت و بازرسی مستمر سازمان قرار دارد.

۲۳ اردیبهشت ۱۳۷۷

شرح خدمت

داستان خواندنی نخستین صندوق قرض‌الحسنه رسمی ایران

هیئت امنا و مدیره

در تمامی سال‌های فعالیت صندوق، اعضای هیئت امنا (در برخی از دوره‌ها با نام هیئت مؤسس) به عنوان عالی‌ترین ناظر انجام فعالیت کرده است.  در جلسات آن به عنوان مجمع عمومی عادی یا فوق‌العاده، ترازنامه مالی سالانه و گزارش فعالیت‌ها و خدمات آن، بررسی و تصویب شده و اعضای هیئت مدیره (در برخی از دوره‌ها با نام هیئت رئیسه) و مدیرعامل برای دوره فعالیت پیش رو، انتخاب شده است. کارکنان صندوق در بخش‌های مدیریت، وام، سپرده، و خدمات فعالیت می‌کنند. اتوماسیون فعالیت‌ها در سال‌های اخیر موجب صرفه‌جویی در نیروی انسانی شده و هم اکنون تنها چهار کارمند به فعالیت مشغول هستند.